لیگ اروپا؛ پیدایش، نحوه برگزاری و رکوردها

لیگ اروپا یکی از مسابقات معتبر باشگاهی قاره اروپا است که بعد از مسابقات لیگ قهرمانان اروپا، دومین تورنمنت معتبر این قاره به شمار می رود.

• لیگ قهرمانان اروپا

تعداد تیم های باشگاهی قاره اروپا بسیار زیاد است و به همین دلیل مسابقات لیگ قهرمانان اروپا برای این قاره اکتفا نمی کند و مسابقات دیگری هم وجود دارد که در آن تیم هایی شرکت می کنند که قادر به حضور در لیگ قهرمانان اروپا نیستند و نتوانستند به این تورنمنت راه پیدا کنند. مسابقات لیگ اروپا در حال حاضر چنین شرایطی دارد و دومین تورنمنت معتبر باشگاهی اروپا به شمار می رود. در ادامه نگاهی داریم به این مسابقات.

تاریخچه

در بین سال های 1955 تا 1971 مسابقاتی به نام اینتر-سیتیز فیرز کاپ (Inter-Cities Fairs Cup) برگزار می شد که در آن تنها تیم های شهرهای خاصی اجازه حضور داشتند و در سال 1964 با حضور تیم هایی برگزار شد که در لیگ داخلی خود نایب قهرمان شدند. این لیگ در مقطعی به دلیل حضور تیم های نایب قهرمان به Runners-up Cup نیز معروف شده بود.

دوره های ابتدایی این تورنمنت با حضور 12 تیم برگزار می شد اما استقبال از این مسابقات به حدی بود که فدراسیون فوتبال اروپا (یوفا) تصمیم گرفت تا آن را گسترش دهد. از فصل 1971-1970 این تورنمنت به جام یوفا (UEFA Cup) تغییر نام داد و تیم های حاضر در آن به 64 تیم رسید.

تا سال 1999، جام یوفا بعد از لیگ قهرمانان اروپا و مسابقات جام در جام اروپا، سومین مسابقات معتبر باشگاهی اروپا به شمار می رفت اما با لغو مسابقات جام در جام اروپا در سال 1999، جام یوفا که در سال 2009 به لیگ اروپا تغییر نام داد، به دومین مسابقات معتبر باشگاهی این قاره تبدیل شد.

فرمت لیگ اروپا

مثل سایر مسابقات، این تورنمنت نیز بارها دچار تغییر فرمت شده است. از فصل 2022-2021 با توجه به شکل گیری مسابقات جدیدی به نام لیگ کنفرانس اروپا، فرمت لیگ اروپا بار دیگر دچار تغییر شد و اکنون این مسابقات که تا فصل 2021-2020 با حضور 48 تیم برگزار می شد، به 32 تیم کاهش پیدا کرد.

12 تیم به صورت مستقیم به این مسابقات راه پیدا می کنند و 21 تیم نیز از طریق مسابقات مقدماتی جواز حضور در این رقابت ها را کسب می کنند. این 32 تیم در 8 گروه 4 تیمی تقسیم می شوند و سپس از هر گروه یک تیم به دور حذفی صعود می کنند.

در دور حذفی، 8 تیمی که در گروه خود در مسابقات لیگ قهرمانان اروپا سوم شدند نیز به 8 تیمی که از گروه خود در لیگ اروپا صعود کرده اند اضافه می شوند و مرحله حذفی را برگزار می کنند. مزیت تیم های سرگروه در مرحله یک هشتم نهایی این است که بازی برگشت را میزبان هستند. تمام بازی های مراحل حذفی نیز با قرعه کشی مشخص می شوند.

جزئیات قرعه کشی

تیم های حاضر در این مسابقات با توجه به عملکرد 5 سال خود در مسابقات اروپایی، سیدبندی می شوند و در مجموع 4 سید برای این رقابت ها تعیین می شود که تیم ها را در سیدهای 1 تا 4 قرار می دهد. در قرعه کشی تیم های هم سید و تیم هایی که از یک کشور هستند، امکان همگروه شدن با یکدیگر را ندارند.

تیم های حاضر در لیگ اروپا

بر اساس رنکینگ یوفا که لیگ های اروپایی را بر مبنای عملکرد آن ها در 5 سال اخیر مسابقات اروپایی رده بندی می کند، تیم های 7 لیگ برتر اروپا دارای سهمیه مستقیم هستند و سایر لیگ ها نیز دارای سهمیه غیر مستقیم هستند. در حال حاضر لیگ برتر انگلیس، بوندسلیگا، سری آ و لالیگا تیم هایی هستند که 2 سهمیه مستقیم دارند (تیم پنجم لیگ و قهرمان جام حذفی). لیگ 1 فرانسه نیز 2 سهمیه مستقیم دارد (تیم چهارم لیگ و قهرمان جام حذفی).

لیگ های ششم و هفتم اروپا که فعلا پرتغال و روسیه هستند نیز یک سهمیه مستقیم دارند (قهرمان جام حذفی). البته با توجه به تاسیس لیگ کنفرانس اروپا، از فصل 2023-2022، قهرمان این تورنمنت به جای لیگ هفتم اروپا، سهمیه مستقیم خواهد گرفت. 20 تیم دیگر نیز از سایر لیگ های اروپایی هستند که باید یک سری بازی مقدماتی و پلی آف انجام دهند تا وارد جدول اصلی این مسابقات شوند.

تیم های قهرمان

تا به امروز 29 تیم مختلف توانسته اند قهرمان این رقابت ها شوند. 13 تیم بیشتر از یکبار قهرمانی در این تورنمنت را تجربه کرده اند که سویا با 6 قهرمانی، پرافتخارترین باشگاه تاریخ این تورنمنت است. مانند لیگ قهرمانان اروپا، در اینجا نیز تیم های اسپانیایی با 13 قهرمانی رکورددار هستند. نگاهی داریم به تیم های قهرمان این مسابقات.