جام جهانی فوتبال یکی از بزرگ ترین رویدادهای ورزشی دنیا است. در این مطلب نگاهی داریم به تاریخچه، پیدایش و نحوه برگزاری جام جهانی فوتبال.
جام جهانی فوتبال، رویدادی است که هر 4 سال یکبار برگزار می شود و 32 تیم ملی از قاره های مختلف در آن به رقابت با یکدیگر می پردازند. جام جهانی فوتبال یکی از بزرگ ترین رویدادهای دنیا به شمار می رود و بسیاری بر این باور هستند که این مسابقات حتی از المپیک نیز مهم تر و محبوب تر است. در این مطلب می خواهیم نگاهی داشته باشیم یه این رویداد بزرگ.
تاریخچه جام جهانی
با توسعه و گسترش فوتبال در قرن بیستم، کشورهای بیشتری با این ورزش آشنا شدند و تیم های ملی و باشگاهی زیادی شکل گرفتند. در همین راستا نیز فدراسیون جهانی فوتبال که به FIFA معروف است در سال 1904 در سوئیس تاسیس شد. یکی از اقدام های ابتدایی فدراسیون جهانی فوتبال این بود که مسابقاتی برای تیم های ملی تشکیل دهد. FIFA اما کار آسانی در این زمینه نداشت و مسابقات المپیک، رقیب سرسخت این فدراسیون جهت برگزاری مسابقات فوتبال بود.
مسابقات المپیک از سال 1896 برگزار می شد و از دومین دوره آن که در سال 1900 برگزار شد، فوتبال نیز بخشی از این مسابقات بود. با هماهنگی و برنامه ریزی فدراسیون فوتبال انگلیس، فوتبال از المپیک 1908 شکل رسمی و متفاوتی به خود گرفت و با حضور بازیکنان آماتور برگزار شد. این شرایط در المپیک 1912 هم حاکم بود تا اینکه فیفا تصمیم گرفت با المپیک همکاری کند.
فدراسیون جهانی فوتبال بعد از شکست در برگزاری مسابقاتی مجزا، در سال 1914 تصمیم گرفت با المپیک همکاری کند و مسابقات فوتبال المپیک را سازماندهی کند. قرار بر این شد که تیم های بیشتری به صورت آماتور در این مسابقات شرکت کنند و به این شکل بود که مسابقات فوتبال المپیک، شکل بسیار گسترده تری پیدا کرد و فوتبال المپیک های 1924 و 1928 با حضور تیم های مختلف از سراسر جهان برگزار شدند. در این دو المپیک، تیم ها با نفرات اصلی خود شرکت کردند و به نوعی اولین دوره های مسابقات جهانی فوتبال بودند.
شکل گیری جام جهانی
موفقیت فوتبال در مسابقات المپیک بسیار چشمگیر بود. استقبال از مسابقات فوتبال در المپیک های 1924 و 1928 که هر دو با قهرمانی اروگوئه به پایان رسید، به قدری زیاد بود که FIFA و رئیس وقت آن یعنی ژول ریمه، مجددا تصمیم گرفتند که مسابقاتی مجزا تشکیل دهند.
در سال 1928 و در آمستردام هلند، FIFA به صورت رسمی تشکیل مسابقاتی جهانی را تایید کرد و در همین راستا، اروگوئه که 2 المپیک قبلی را قهرمان شده بود و به نوعی قهرمان فوتبال جهان به شمار می رفت را به عنوان میزبان اولین مسابقات جهانی فوتبال که به جام جهانی شهرت یافت، انتخاب کرد. بعد از حواشی بسیار پیرامون میزبانی اروگوئه و عدم استقبال اکثر کشورهای اروپایی از این تصمیم، اولین دوره جام جهانی در سال 1930 و با حضور 13 تیم برگزار شد. در پایان، اروگوئه با شکست آرژانتین، به عنوان اولین تیم قهرمان جام جهانی لقب گرفت.
تغییرات
بعد از برگزاری اولین دوره جام جهانی فوتبال، FIFA و فدراسیون جهانی المپیک نتوانستند تعریف مشخصی از بازیکنان آماتور و حضور آن ها در المپیک پیدا کنند. به همین دلیل مسابقات فوتبال از المپیک 1932 حذف شد. با این حال چندی بعد این دو فدراسیون با یکدیگر به توافق رسیدند که فوتبال مجددا به المپیک اضافه شود اما این رشته دیگر محبوبیت قبلی خود در المپیک را نداشت.
جام جهانی 1934 در ایتالیا و جام جهانی 1938 در فرانسه برگزار شدند. این بار اکثر تیم های آمریکای جنوبی به دلیل مشکلات پرواز حاضر به حضور در این مسابقات نشدند. بعد از برگزاری سه دوره جام جهانی، مسابقات 1942 و 1946 به دلیل جنگ جهانی دوم لغو شدند.
فرمت جام جهانی فوتبال
جام جهانی با حضور 13 تیم کار خود را آغاز کرد. در دومین دوره، تعداد تیم ها به 16 افزایش پیدا کرد و تا سال 1982 همین تعداد باقی ماند. از سال 1982 تعداد تیم های جام جهانی به 24 تیم رسید و از سال 1998 تا به امروز نیز این مسابقات با حضور 32 تیم برگزار می شود. در سال 2017 تصمیم بر این شد که از سال 2026، جام جهانی فوتبال با حضور 48 تیم برگزار شود.
برای حضور در جام جهانی، کنفدراسیون فوتبال هر قاره مسابقات مختلفی را به عنوان مقدماتی جام جهانی برگزار می کند و بهترین تیم های این مسابقات، راهی جام جهانی می شوند. در حال حاضر هر قاره سهمیه مشخصی برای حضور در جام جهانی دارد. قاره اروپا 13 سهمیه دارد که 10 تیم به صورت مستقیم و 3 تیم نیز از طریق پلی آف درون قاره ای به این رقابت ها صعود می کنند.
آمریکای جنوبی 4 سهمیه مستقیم و یک پلی آف بین قاره ای دارد. آفریقا 5 سهمیه مستقیم دارد. از آمریکای شمالی و مرکزی 3 تیم به صورت مستقیم صعود می کنند. یک تیم به پلی آف بین قاره ای می رود و آسیا نیز 4 سهمیه مستقیم دارد و یک تیم راهی پلی آف درون قاره ای می شود.
2 مسابقه به صورت پلی آف بین قاره ای برگزار می شود. یکی میان نماینده آمریکای جنوبی با نماینده آسیا است و دیگری میان نماینده آمریکای شمالی و مرکزی با نماینده اقیانوسیه است. در مجموع 31 کشور مختلف به همراه کشور میزبان، راهی دور نهایی جام جهانی می شوند.
قرعه کشی جام جهانی
بعد از مشخص شدن چهره 32 تیم حاضر در جام جهانی، این تیم ها در طی مراسمی قرعه کشی می شوند و در 8 گروه 4 تیمی قرار می گیرند. 8 تیم به عنوان سرگروه انتخاب می شوند. تیم میزبان به همراه 7 تیمی که در آخرین رنکینگ FIFA بالاترین رتبه را دارند، سرگروه لقب می گیرند. به همین ترتیب تیم های دیگر به سیدهای 2 تا 4 می رسند. استثنای قرعه کشی جام جهانی این است که به غیر از قاره اروپا، تیم های هم قاره ای نمی توانند در یک گروه قرار بگیرند.
بعد از مشخص شدن گروه ها و برگزاری مرحله گروهی، 2 تیم از هر گروه به مرحله حذفی صعود می کنند. این تیم ها به صورت ضربدری (تیم اول گروه، با تیم دوم گروه دیگر) با یکدیگر بازی می کنند و همین روند تا مراحل پایانی و مسابقه فینال ادامه دارد.
میزبان های جام جهانی
تا به امروز 17 کشور مختلف میزبان جام جهانی فوتبال بوده اند. کشورهای برزیل، فرانسه، ایتالیا، آلمان و مکزیک، هر کدام سابقه دوبار میزبانی این مسابقات را دارند. قطر هجدهمین کشوری است که میزبان جام جهانی خواهد بود. جالب است بدانید که تا به حال 6 کشور توانسته اند در دوره ای که میزبان جام جهانی بودند، قهرمان این مسابقات شوند.
پرافتخارترین کشورها
تا جام جهانی 2018، 79 کشور مختلف در این مسابقات شرکت کرده اند. در این میان، برزیل تنها کشوری است که در تمام دوره های جام جهانی حضور داشته است. برزیل با 5 قهرمانی، بالاتر از ایتالیا و آلمان که هر کدام 4 قهرمانی دارند، پرافتخارترین کشور تاریخ جام جهانی فوتبال است. آلمان با 8 حضور در فینال و 13 بار حضور در میان 4 تیم برتر جام جهانی، رکورددار است.
جالب است بدانید که برزیل اولین کشوری است که توانست 3 بار قهرمان جام جهانی شود. به همین دلیل جام ابتدایی این رقابت ها که به ژول ریمه معروف بود را برای همیشه به خانه برد. بعد از قهرمانی برزیل در جام جهانی 1970 که مصادف با سومین قهرمانی این تیم بود، جام جدیدی برای جام جهانی طراحی شد.
نظرات کاربران