1

فرمول یک؛ هر آنچه باید بدانید

فرمول یک

فرمول یک که به اختصار به آن F1 نیز می گویند، معروف ترین و محبوب ترین مسابقات اتومبیل رانی در دنیا به شمار می رود. در این مطلب نگاهی داریم به این رقابت ها.

فرمول یک شامل قوانین و مقررات خاصی است که به تیم ها و راننده ها اعمال می شود و مقصود از کلمه فرمول نیز همین مقررات است که شرکت کنندگان حاضر در آن، موظف به رعایت آن هستند. ماشین های فرمول یک و در مجموع سری فرمول، علاوه بر تک نفره بودن، برخلاف ماشین های عادی که تایرها زیر سپر قرار گرفته اند، تایرهای آن ها از بدنه ماشین خارج هستند.

تماشای ویدیو در یوتیوب

تاریخچه فرمول یک

در اوایل قرن بیستم، در کشورهای اروپایی مسابقاتی با نام جایزه بزرگ (Grand Prix) برگزار می شد. بسیاری از سازمان های اتومبیل رانی که در این مسابقات جایزه بزرگ شرکت داشتند، همواره ساخت و تشکیل مسابقاتی سازمان یافته و با شکل و شمایلی رسمی را در ذهن داشتند اما وجود جنگ های جهانی، این ایده را همواره به تعویق می انداخت. سرانجام در سال 1947 این ایده عملی شد و 3 سال بعد در سال 1950، اولین مسابقه فرمول یک به طور رسمی در سیلور استون انگلیس برگزار شد.

تا به امروز 74 دوره مسابقات فرمول یک به طور کامل برگزار شده و در سال 2024، هفتاد و پنجمین دوره این مسابقات در جریان است. فرمول یک، معتبرترین مسابقات اتومبیل رانی سطح فرمول محسوب می شود و مسابقات فرمول 2 و فرمول 3 نیز از دیگر مسابقات سطح فرمول به شمار می روند. تمام مسابقات فرمول از جمله فرمول یک، تحت نظارت فدراسیون بین المللی اتومبیل رانی (FIA) برگزار می شوند.

در سال 1950، اولین مسابقه فرمول یک به طور رسمی در سیلوراستون انگلیس برگزار شد
در سال 1950، اولین مسابقه فرمول یک به طور رسمی در سیلوراستون انگلیس برگزار شد

ماشین های فرمول یک

ماشین های فرمول یک همواره از بهترین و پیشرفته ترین فناوری های روز استفاده می کنند. موتورهای این ماشین ها باید وزنی کمتر از 145 کیلوگرم داشته باشند و وزن تمام ماشین باید حداقل 702 کیلوگرم باشد که کمترین حد مجاز در این مسابقات به شمار می رود.

بخش بزرگ و قابل توجهی از ماشین های این مسابقات مربوط به آیرودینامیک می شود. آیرودینامیک به بررسی جریان هوا در این ماشین ها اطلاق می شود و این علم در فرمول یک جایگاه ویژه ای دارد. توان بالای این خودروها و همچنین چسبندگی که مسئله ای حیاتی در ماشین های فرمول یک است، توسط نیروی آیرودینامیک به دست می آیند.

موتور ماشین های فرمول یک 1.6 لیتری و دارای 6 سیلندر هستند. ماشین های فرمول یک با بنزین حرکت می کنند و در هر مسابقه جایز به مصرف بیشتر از 110 کیلوگرم سوخت نیستند. در فرمول یک همچنین از 3 نوع لاستیک نرم (Soft)، متوسط (Medium) و سخت (Hard) استفاده می کنند. لاستیک نرم برای سرعت بیشتر و لاستیک سخت برای مقاومت بالاتر است و لاستیک متوسط نیز رویکرد متعادلی دارد.

ماشین مرسدس برای فصل 2021 فرمول یک
ماشین مرسدس برای فصل 2021 فرمول یک

نحوه برگزای یک فصل فرمول یک

در طول یک فصل فرمول یک، مسابقات پرشماری برگزار می شود. این مسابقات همواره در طول سال ها با تغییرات مختلفی مواجه شده اند و در آخرین تغییرات، 24 مسابقه که به گرندپری معروف است، برای فصل 2024 برنامه ریزی شده است. هر مسابقه خود به سه تمرین، یک تعیین خط و یک مسابقه اصلی تقسیم می شود. راننده ها باید حداقل در یک نوبت تمرین شرکت کند. هر تیم و راننده ای که در پایان فصل امتیازهای بیشتری کسب کنند، قهرمان بخش تیمی و بخش راننده لقب می گیرند. نحوه امتیازدهی در فرمول یک برای تیم ها و راننده ها یکسان و به شرح زیر است:

رتبهامتیاز
125
218
315
412
510
68
76
84
92
101

از فصل 2019، به راننده اى كه سريع ترين دور مسابقه را ثبت كند و ميان 10 راننده برتر مسابقه باشد نيز 1 امتياز تعلق مى گيرد.

تعیین خط

تعیین خط در فرمول یک در 3 مرحله صورت می گیرد. در مرحله اول (Q1)، تمام 20 راننده حضور دارند و سعی می کنند تا سریع ترین دور ممکن را به ثبت برسانند. در پایان مرحله اول، 5 راننده ای که کندتر از بقیه هستند، حذف و 15 راننده برتر به مرحله دوم (Q2) صعود می کنند.

شرایط Q2 نیز به همین شکل است و در پایان 10 راننده برتر به Q3 که همان مرحله پایانی است می رسند و برای رده های 1 تا 10 تلاش می کنند. در تعیین خط اگر بهترین زمان هر راننده در Q1، بیشتر از 107 درصد زمان نفر اول باشد، او فاقد صلاحیت برای شرکت در مسابقه است و تنها با اجازه ناظرهای مسابقه می تواند شرکت کند.

اسپرینت ریس

از فصل 2021، فرمول یک مسابقه ای جدید به نام اسپرینت ریس را به تقویم رقابت های سالانه خود اضافه کرد که شبیه همان مسابقه اصلی است با این تفاوت که در دورهای کمتری برگزار می شود. گرندپری هایی که شامل اسپرینت ریس می شوند، فرمت برگزاری آن ها کمی متفاوت از سایر مسابقه های فصل است.

در فصل 2021 و 2022، فرمت اسپرینت ریس متفاوت بود و از فصل 2023 مجددا نحوه برگزاری آن تغییر کرد. جمعه ها بعد از تمرين، تعيين خط برگزار مى شود و اين همان تعيين خط اصلى مسابقه يكشنبه است. شنبه يک تعيين خط ديگر برگزار مى شود كه جايگاه راننده ها در اسپرينت ريس را مشخص مى كند.

اين تعيين خط قوانين خاص خود را دارد. در مرحله اول تمام 20 ماشين بايد با تايرهاى مديوم مسابقه بدهند، در مرحله دوم نيز تمام 15 ماشين بايد تاير مديوم داشته باشند و در مرحله سوم، 10 ماشين باقى مانده بايد تايرهاى سافت داشته باشند. بعد از تعيين خط اسپرينت ريس كه به اسپرينت شوت اوت معروف است، مسابقه اسپرينت شروع مى شود. يكشنبه نيز به روال سابق، مسابقه اصلى برگزار خواهد شد.

8 راننده برتر اسپرینت ریس نیز به امتیاز می رسند. نحوه امتیازدهی در اسپرینت ریس به شرح زیر است:

رتبهامتیاز
18
27
36
45
54
63
72
81

تماشای ویدیو در یوتیوب

مسابقه اصلی

بعد از پایان تمرین ها و انجام تعیین خط، نوبت به مسابقه اصلی می رسد. 2 جلسه تمرینی در روز جمعه، یک جلسه در روز شنبه و تعیین خط نیز در همین روز برگزار می شود. مسابقه اصلی اما در روز یکشنبه شروع به کار می کند. طبق مقررات مسابقات فرمول یک، تعداد دورهای یک مسابقه باید بیشتر از 305 کیلومتر باشد و تنها استثنا برای مسابقه موناکو است که تعداد دورها باید بیشتر از 260 کیلومتر باشد.

قبل از شروع مسابقه اصلی، راننده ها یک دور برای گرم کردن در پیست مسابقه حاضر می شوند و باید به ترتیب تعیین خط به گرم کردن لاستیک های خود بپردازند. بعد از اینکه دور گرم کردن که به Formation Lap معروف است تمام شود، ماشین ها در جایگاه مخصوص خود قرار می گیرند. سپس 5 چراغ قرمز به فاصله یک ثانیه روشن و سپس به نشانه شروع مسابقه، خاموش می شوند و اینجا است که مسابقه اصلی به طور رسمی آغاز می شود.

راننده ها قبل از شروع مسابقه در جایگاه مخصوص خود که با تعیین خط مشخص شده، قرار می گیرند
راننده ها قبل از شروع مسابقه در جایگاه مخصوص خود که با تعیین خط مشخص شده، قرار می گیرند

نکاتی از مسابقه اصلی

با شروع مسابقه، هدف هر راننده سبقت از دیگری و قرار گرفتن در جایگاه بهتری است. مسابقه اصلی نیز شامل قوانین مختلفی می شود که به طور مثال در هر شرایطی نمی توان سبقت گرفت و خودرویی نمی تواند از خارج پیست اصلی، از خودروی دیگر سبقت بگیرد و از او عبور کند.

یکی دیگر از قوانین مهم فرمول یک در مسابقه اصلی این است که هر راننده باید حداقل یکبار لاستیک هایش را عوض کند. به این عمل پیت استاپ گفته می شود و راننده به جایگاه مخصوص تیم خود می رود و افراد حاضر در گاراژ آن تیم سعی می کنند در سریع ترین زمان ممکن، عمل تعویض لاستیک را انجام دهند.

تعداد دورهای هر مسابقه بسته به نوع پیست متفاوت است. در پایان راننده ای که زودتر از بقیه بتواند تمام دورها را کامل کند، اول می شود و پرچم شطرنجی به نشانه تمام شدن مسابقه نشان داده می شود.

تیم های حاضر در فرمول یک

بیشتر از 70 سال از آغاز مسابقات فرمول یک می گذرد. در طول این سال ها تیم های بسیاری طعم حضور در این رقابت ها را چشیده اند. تنها تیمی که در تمام دوره های این مسابقات حضور داشته، تیم ایتالیایی فراری است. فراری با 16 قهرمانی، پرافتخارترین تیم تاریخ فرمول یک نیز به شمار می رود.

در فرمول یک فعلا 4 شرکت موتور ماشین ها را طراحی می کنند. فراری، مرسدس، رنو و هوندا شرکت های سازنده موتور هستند. هوندا در پایان سال 2021 فرمول یک را ترک کرد و تکنولوژی و فناوری خود را در اختیار ردبول گذاشت. در حال حاضر 10 تیم مختلف در فرمول یک حضور دارند که به شرح زیر هستند:

تیمموتورکشور
کیک ساوبرفراریسوئیس
ویزا کش اپ RBهونداایتالیا
الپینرنوفرانسه
استن مارتینمرسدسانگلیس
فراریفراریایتالیا
هاسفراریآمریکا
مک لارنمرسدسانگلیس
مرسدسمرسدسآلمان
ردبولهوندااتریش
ویلیامزمرسدسانگلیس
تیم های حاضر در فرمول یک
تیم های حاضر در فرمول یک

نظرات کاربران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

  1. علیرضا گفت:

    بسیار جامع و عالی بود، ممنونم